مهندس شیرزاد یزدانی، رئیس گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور:

مشکلات ناشی از روان آب‌ها و آبگرفتگی معابر، ریشه در طرح‌های توسعه و مدیریت شهری

رئیس گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با بیان اینکه در رابطه با بارندگی‌های شدید فصلی و مشکلات حاصله از این اتفاق در سطح شهرها باید دو موضوع را مورد توجه قرار داد، اظهار داشت: بحث اول موضوع مدیریت منابع آب در جهت بهره‌دهی بهینه است که این بخش بیشتر در محدوده وظایف شرکت‌ آب منطقه‌ای بوده و بخش دوم که مشکلات ناشی از بارندگی و ایجاد روان‌آب‌ها در سطح شهرها است و در محدوده مباحث شهرسازی قرار می‌گیرد.

مهندس شیرزاد یزدانی در ادامه اضافه کرد: بحث مدیریت آبی به عنوان موضوعی که در شکل کلان در سطح کشور مطرح است در محدوده وظایف وزارت نیرو قرار دارد؛ که این وزارتخانه با ارائه راهکارهای اجرایی و ایجاد سرمایه‌گذاری باید اقدامات لازم را بخصوص در زمان بارندگی و هدایت آب‌های روان انجام دهد.

وی با تاکید بر اینکه مشکلات ناشی از روان آب‌ها و آبگرفتگی معابر، ریشه در طرح‌های توسعه و مدیریت شهری دارد، گفت: در توسعه شهری معمولا طرح‌های جامع و تفصیلی که به بررسی زیر‌ساخت‌های شهری بخصوص به بحث شبکه‌ آب و فاضلاب می‌پردازد، به تصویب شواری عالی شهرسازی و معماری می‌رسند. لذا اصلی‌ترین مشکل به طرح‌ها و برنامه‌های مدیریت شهری برای هدایت آب‌های سطحی در شهرها برمی‌گردد.

وی از ساخت و سازهای بدون قاعده و خارج از ضابطه و مقررات طرح‌های جامع و تفصیلی بسیاری از شهرها انتقاد کرد و گفت: در پی تفکیک‌های غیرمجاز، شبکه‌های غیرمجاز هم تشکیل می‌‌شود و در نتیجه بدون رعایت مقطع عرضی معابر و پیش‌بینی هدایت آبهای سطحی، در اثر کوچکترین بارندگی شهرها شاهد آب‌‌گرفتگی معابر هستند.

رئیس گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور اضافه کرد: شبکه‌‌ها متناسب با شیب منطقه احداث نمی‌شوند و معمولا وضعیت معکوس دارند. لذا این عدم‌برنامه‌ریزی اصولی با احداث شبکه‌ معابر مناسب، منجر به جمع‌آوری آب و بروز مشکلات فراوان می‌شود.‌

این کارشناس شهرسازی عدم رعایت حرایم رودخانه‌ها و مسیل‌ها در داخل و خارج از شهرها را از دیگر موارد حائز اهمیت برشمرد و اذعان داشت: ساخت‌ و سازهای بی‌رویه در حریم جوی‌ آب، نهر و… باعث می‌شود که در زمان بارندگی‌ها شدید و بروز سیل نتوان اقدام خاصی برای شهروندان انجام داد که اصولا در این مواقع، آسیب‌های جانی و مالی قابل توجه حادث می‌شود.

وی تعیین حرایم بر روی نقشه‌های کاربری اراضی و استعلام از دستگاه‌های ذیربط را از جمله برنامه‌های طرح تفصیلی دانست و گفت: متاسفانه دستگاه‌های نظارتی در این بخش به وظایف قانونی خود به طور جدی عمل نمی‌کنند. در حقیقت دستگاه اداری باید قبل از انجام و یا در زمان وقوع تخلف ممانعت‌‌های لازم را به عمل آورد در حالی که پس از اتمام پروژه‌ها برخوردهای قانونی صورت می‌گیرد؛ دراین مرحله هم به دلیل بروز مشکلات اجتماعی حکم تخریب صادر نشده و عموما خیلی از موارد وارد کمیسیون‌های مربوطه شده و با اندک جریمه‌ای تخلف موجود را رفع می‌کنند.

رئیس گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در خصوص راهکار کوتاه مدت رفع معضلات مطروحه تاکید کرد: مدیریت شهری باید به وظایف اساسی خود عمل نماید به این معنا که بسیاری از کانال‌های شهری که برای هدایت آب‌های سطحی پیش‌بینی شده‌اند به موقع لایروبی نمی‌شوند و با کوچکترین بارندگی خودشان عاملی برای شکل‌گیری روان‌آب‌ها می‌شوند.

همچنین احداث کانال و جوی‌های شهری در برخی از مناطق خاص شهرها که مدیریت شهری هم با آنها آشنایی دارد می‌تواند در کنترل آب‌های سطحی تاثیرگذار باشد؛ اما همانطور که تاکید شد توجه به ضوابط اصلی شهرسازی و حفظ محیط زیست و پوشش گیاهی از مهمترین راهکارهای مقابله با بلایای طبیعی از جمله سیلاب بشمار می‌رود.